Nöropsikoloji Nedir?

Psikoloji ile sinirbilimin kesişim noktasında yer alan nöropsikoloji, beyin ile psikolojik işlevler (yani bilişsel işlevler, duygular, davranışlar) arasındaki ilişkiyi inceleyen bilimsel bir disiplindir.

Nöropsikoloji alanında uzmanlaşmış psikoloğa genellikle “nöropsikolog” denir. Ancak yukarıda belirtildiği gibi, yalnızca “psikolog” unvanı yasal koruma altındadır; “nöropsikolog” ifadesi yalnızca psikoloğun uzmanlık alanını belirtir. Nöropsikolojinin, bilişsel nöropsikoloji, klinik nöropsikoloji, gelişimsel nöropsikoloji, deneysel nöropsikoloji gibi birçok alt dalı da vardır. Genel olarak klinik nöropsikoloji, nörolojik veya gelişimsel kökenli işlev bozukluklarının bilişsel ve davranışsal işleyiş üzerindeki etkilerini incelemeye ve bu tür zorluklar yaşayan bireylerin desteklenmesine odaklanır. Bilişsel işlevler, beynimizin çevremizle etkileşim kurmamıza olanak tanıyan tüm işlevlerini kapsar; örneğin bellek, dil, dikkat, görsel-uzamsal işlevler, yürütücü işlevler, praksiler, gnosis gibi.

Nöropsikolog veya nöropsikoloji alanında uzmanlaşmış psikolog, farklı yaş gruplarından bireylerle (çocuklar, ergenler, yetişkinler, yaşlılar) çalışır. Görevi, özellikle “nöropsikolojik değerlendirme” olarak adlandırılan çerçevede, beyin hasarı olan hastaları (örneğin, travmatik beyin hasarı, inme, Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı, epilepsi, multipl skleroz vb.) ya da gelişimsel kökenli işlev bozukluğu olan bireyleri (doğuştan gelen ve gelişim sürecinde kendini gösteren) değerlendirmek ve desteklemektir. Bu kapsamda otizm spektrum bozuklukları, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, öğrenme bozuklukları gibi nörogelişimsel bozukluklar da yer alır. Nöropsikolog, hastanın karşılaştığı güçlüklerin doğasını anlamaya çalışır ve bu doğrultuda bireyin ihtiyaçlarına uygun bir müdahale planı geliştirerek, nihayetinde yaşam kalitesinin yeniden kazanılmasını hedefler.